„W KUJAWSKO-POMORSKIEM – Z OSKAREM KOLBERGIEM POD RĘKĘ” cz.2

𝗥𝗲𝗽𝗼𝗿𝘁𝗮ż 𝗩𝗜𝗜𝗜 𝗰𝘇. 𝟮. 𝗪𝗬𝗕𝗜𝗧𝗡𝗜 𝗔𝗡𝗜𝗠𝗔𝗧𝗢𝗥𝗭𝗬 𝗞𝗨𝗟𝗧𝗨𝗥𝗬, 𝗖𝘆𝗸𝗹 𝗿𝗲𝗽𝗼𝗿𝘁𝗮ż𝘆 𝗿𝗲𝗮𝗹𝗶𝘇𝗼𝘄𝗮𝗻𝘆 𝘄 𝟮𝟬𝟮𝟭 𝗿𝗼𝗸𝘂, 𝘄 𝗿𝗮𝗺𝗮𝗰𝗵 𝗦𝘁𝘆𝗽𝗲𝗻𝗱𝗶𝘂𝗺 𝗠𝗶𝗻𝗶𝘀𝘁𝗿𝗮 𝗞𝘂𝗹𝘁𝘂𝗿𝘆, 𝗗𝘇𝗶𝗲𝗱𝘇𝗶𝗰𝘁𝘄𝗮 𝗡𝗮𝗿𝗼𝗱𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼 𝗶 𝗦𝗽𝗼𝗿𝘁𝘂, 𝘇𝗮𝘁𝘆𝘁𝘂ł𝗼𝘄𝗮𝗻𝘆: 𝗞𝗿𝘆𝘀𝘁𝘆𝗻𝗮 𝗟𝗲𝘄𝗶𝗰𝗸𝗮-𝗥𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿 „𝗪 𝗞𝗨𝗝𝗔𝗪𝗦𝗞𝗢-𝗣𝗢𝗠𝗢𝗥𝗦𝗞𝗜𝗘𝗠 – 𝗭 𝗢𝗦𝗞𝗔𝗥𝗘𝗠 𝗞𝗢𝗟𝗕𝗘𝗥𝗚𝗜𝗘𝗠 𝗣𝗢𝗗 𝗥Ę𝗞Ę” * 𝗢𝗣𝗢𝗪𝗜𝗘Ś𝗖𝗜 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗜 𝗢𝗟𝗟𝗜𝗖𝗞 – 𝗕𝗢𝗥𝗢𝗪𝗜𝗔𝗖𝗞𝗜𝗘𝗚𝗢 „𝗞𝗢𝗟𝗕𝗘𝗥𝗚𝗔 𝗪 𝗦𝗣Ó𝗗𝗡𝗜𝗖𝗬” – 𝗗𝗮𝘄𝗻𝗶 𝗕𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝘆 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗰𝘆 𝘁𝗼 𝗴𝗿𝘂𝗽𝗮 𝗲𝘁𝗻𝗶𝗰𝘇𝗻𝗮, 𝗸𝘁ó𝗿𝗮 𝘄𝘆𝗴𝘂𝗯𝗶ł𝗮 𝗸𝗮𝘀𝘇𝘂𝗯𝗶𝗲𝗻𝗶𝗲 𝘄 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗷 𝗴𝘄𝗮𝗿𝘇𝗲. 𝗕𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝘆 𝘇𝗮𝗺𝗶𝗲𝘀𝘇𝗸𝘂𝗷ą 𝗼𝗯𝗲𝗰𝗻𝗶𝗲 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗮𝘁 𝘁𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶, 𝗽𝗼ł𝘂𝗱𝗻𝗶𝗲 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗮𝘁𝘂 𝗰𝗵𝗼𝗷𝗻𝗶𝗰𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼, 𝘇𝗮𝗰𝗵𝗼𝗱𝗻𝗶ą 𝗰𝘇ęść 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗮𝘁𝘂 𝘀𝘁𝗮𝗿𝗼𝗴𝗮𝗿𝗱𝘇𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝗶 𝗰𝘇ęść 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗮𝘁𝘂 ś𝘄𝗶𝗲𝗰𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼. 𝗭𝗮𝗯𝗼𝗿𝗮𝗰𝘆 – 𝘇 𝗽ół𝗻𝗼𝗰𝗻𝗲𝗷 𝗰𝘇ęś𝗰𝗶 𝗕𝗼𝗿ó𝘄 , 𝗻𝗮𝗱𝗮𝗹 𝗺ó𝘄𝗶ą 𝗷ę𝘇𝘆𝗸𝗶𝗲𝗺 𝗸𝗮𝘀𝘇𝘂𝗯𝘀𝗸𝗶𝗺. 𝗕𝗼𝗿𝘆 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗲 𝘁𝗼 𝗻𝗮𝗷𝘄𝗶ę𝗸𝘀𝘇𝘆 𝘄 𝗣𝗼𝗹𝘀𝗰𝗲 𝗼𝗯𝘀𝘇𝗮𝗿 𝗹𝗲ś𝗻𝘆, 𝘄 𝗼𝗯𝗿ę𝗯𝗶𝗲 𝗸𝘁ó𝗿𝗲𝗴𝗼 𝗹𝗲żą 𝗕𝗢𝗥𝗬- 𝗰𝘇𝘆𝗹𝗶 𝗼𝗯𝘀𝘇𝗮𝗿 𝗲𝘁𝗻𝗼𝗴𝗿𝗮𝗳𝗶𝗰𝘇𝗻𝘆. – 𝗺ó𝘄𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸. 𝗪𝘀𝘇𝘆𝘀𝗰𝘆 𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗶 𝗶 𝗼𝗸𝗼𝗹𝗶𝗰𝗮𝗰𝗵 𝘇𝗻𝗮𝗷ą 𝗺𝗼𝗷ą 𝗿𝗼𝘇𝗺ó𝘄𝗰𝘇𝘆𝗻𝗶ę – 𝗠𝗮𝗿𝗶ę 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸, 𝗼𝘀𝗼𝗯ę 𝘄𝘆𝗷ą𝘁𝗸𝗼𝘄ą 𝗶 𝗻𝗶𝗲𝘇𝘄𝘆𝗸łą! 𝗭𝗮𝗸𝗼𝗰𝗵𝗮𝗻ą 𝘄 𝗕𝗼𝗿𝗮𝗰𝗵 𝗶 𝗼𝗱 𝗹𝗮𝘁 𝗱𝘇𝗶𝗮ł𝗮𝗷ą𝗰ą 𝘄𝘀𝘇ę𝗱𝘇𝗶𝗲 𝘁𝗮𝗺, 𝗴𝗱𝘇𝗶𝗲 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗺𝗼ż𝗹𝗶𝘄𝗼ść 𝗽𝗿𝗼𝗽𝗮𝗴𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗹𝘂𝗱𝗼𝘄𝗲𝗷 𝗸𝘂𝗹𝘁𝘂𝗿𝘆 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲𝗷. 𝗡𝗮𝗷𝗰𝗵ę𝘁𝗻𝗶𝗲𝗷 𝗽𝗮𝗻𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗽𝗼𝗸𝗮𝘇𝘂𝗷𝗲 𝘀𝗶ę 𝘄 𝘁𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝘆𝗷𝗻𝘆𝗺 𝘀𝘁𝗿𝗼𝗷𝘂 𝗹𝘂𝗱𝗼𝘄𝘆𝗺 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗴𝗼 𝗥𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝘂. 𝗔𝗹𝗲 𝘄𝗰𝗶𝗲𝗹𝗮 𝘀𝗶ę 𝘁𝗲ż 𝘄 𝗿𝗼𝗹ę 𝗖𝗶𝗼𝘁𝗸𝗶 𝗕𝗼𝗿𝗼𝘄𝗲𝗷, 𝗽𝗼𝘀𝘁𝗮𝗰𝗶 𝗺𝗶𝘁𝘆𝗰𝘇𝗻𝗲𝗷, 𝗸𝘁ó𝗿𝗮 𝘇𝗮 𝗱𝗼𝗯𝗿𝗲 𝘂𝗰𝘇𝘆𝗻𝗸𝗶 𝗻𝗮𝗴𝗿𝗮𝗱𝘇𝗮ł𝗮, 𝗮 𝘇𝗮 𝘇ł𝗲 𝗸𝗮𝗿𝗮ł𝗮! 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗔 𝗢𝗟𝗟𝗜𝗖𝗞 𝗪𝗬𝗪𝗢𝗗𝗭𝗜 𝗦𝗜Ę 𝗭 𝗗𝗢𝗠𝗨 𝗭 𝗧𝗥𝗔𝗗𝗬𝗖𝗝𝗔𝗠𝗜. 𝗝𝗲𝗷 𝗼𝗷𝗰𝗶𝗲𝗰 𝗯𝘆ł 𝗱𝘇𝗶𝗮ł𝗮𝗰𝘇𝗲𝗺 𝗕𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝗧𝗼𝘄𝗮𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝘄𝗮 𝗞𝘂𝗹𝘁𝘂𝗿𝗮𝗹𝗻𝗲𝗴𝗼, 𝗸𝘁ó𝗿𝗲 𝘇𝗮𝗯𝗶𝗲𝗴𝗮ł𝗼 𝘄 𝗹𝗮𝘁𝗮𝗰𝗵 𝟲𝟬. 𝗼 𝘇𝗮𝗿𝗲𝗷𝗲𝘀𝘁𝗿𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗲 𝗯𝘂𝗿𝘀𝘇𝘁𝘆𝗻𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼 𝗵𝗮𝗳𝘁𝘂 𝗸𝗮𝘀𝘇𝘂𝗯𝘀𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝘀𝘇𝗸𝗼ł𝘆 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲𝗷 𝗶 𝘁𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷 𝗼𝗿𝗮𝘇 𝗼𝗱𝗸𝗿𝘆𝘄𝗮ł𝗼 𝘁𝘄ó𝗿𝗰ó𝘄 𝗹𝘂𝗱𝗼𝘄𝘆𝗰𝗵. 𝗕𝘆ł𝗮 𝘄𝘁𝗲𝗱𝘆 𝘂𝗰𝘇𝗲𝗻𝗻𝗶𝗰ą 𝘁𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝗹𝗶𝗰𝗲𝘂𝗺 𝗼𝗴ó𝗹𝗻𝗼𝗸𝘀𝘇𝘁𝗮ł𝗰ą𝗰𝗲𝗴𝗼 𝗶 𝗿ó𝘄𝗻𝗶𝗲ż 𝘂𝗰𝘇𝗲𝘀𝘁𝗻𝗶𝗰𝘇𝘆ł𝗮 𝘄 𝗽𝗼𝘀𝘇𝘂𝗸𝗶𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮𝗰𝗵 𝘁𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝗷𝗶. 𝗪𝗿𝗮𝘇 𝘇 𝗸𝗼𝗹𝗲ż𝗮𝗻𝗸𝗮𝗺𝗶 𝗶 𝗸𝗼𝗹𝗲𝗴𝗮𝗺𝗶 – 𝗽𝗼𝗱 𝗰𝘇𝘂𝗷𝗻𝘆𝗺 𝗼𝗸𝗶𝗲𝗺 𝗻𝗮𝘂𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲𝗹𝗸𝗶 𝗦𝘁𝗲𝗳𝗮𝗻𝗶𝗶 Żół𝗸𝗶𝗲𝘄𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷 – 𝘇𝗮𝗽𝗶𝘀𝘆𝘄𝗮ł𝗮 𝘀ł𝗼𝘄𝗮 𝗶 𝗻𝗮 𝘀𝘁𝗮𝗿𝘆𝗺 𝗺𝗮𝗴𝗻𝗲𝘁𝗼𝗳𝗼𝗻𝗶𝗲 𝗻𝗮𝗴𝗿𝘆𝘄𝗮ł𝗮 𝗺𝘂𝘇𝘆𝗸ę 𝗹𝘂𝗱𝗼𝘄𝘆𝗰𝗵 ś𝗽𝗶𝗲𝘄𝗮𝗸ó𝘄. 𝗡𝗮𝘂𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲𝗹𝗸𝗮 𝘁𝗮 – ż𝗼𝗻𝗮 𝗱𝘇𝗶𝗮ł𝗮𝗰𝘇𝗮 𝗸𝘂𝗹𝘁𝘂𝗿𝘆, 𝗥𝘆𝘀𝘇𝗮𝗿𝗱𝗮 Żół𝗸𝗶𝗲𝘄𝗶𝗰𝘇𝗮 – 𝗯𝘆ł𝗮 𝗼𝘀𝗼𝗯ą 𝗺𝘂𝘇𝘆𝗸𝘂𝗷ą𝗰ą 𝗶 𝗻𝗮 𝗽𝗼𝗱𝘀𝘁𝗮𝘄𝗶𝗲 𝘁𝘆𝗰𝗵 𝗻𝗮𝗴𝗿𝗮ń 𝘁𝘄𝗼𝗿𝘇𝘆ł𝗮 𝘇𝗮𝗽𝗶𝘀𝘆 𝗻𝘂𝘁𝗼𝘄𝗲. 𝗭 𝗷𝗲𝗷 𝗺𝘂𝘇𝘆𝗰𝘇𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗻𝗼𝘁𝗮𝘁𝗲𝗸 𝗸𝗼𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝗮𝗷ą 𝗿ó𝘄𝗻𝗶𝗲ż 𝘄𝘀𝗽ół𝗰𝘇𝗲𝘀𝗻𝗶𝗲 𝘇𝗲𝘀𝗽𝗼ł𝘆 𝗿𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝗮𝗹𝗻𝗲, 𝗺𝗶ę𝗱𝘇𝘆 𝗶𝗻𝗻𝘆𝗺𝗶 „𝗠ł𝗼𝗱𝘇𝗶 𝗕𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝘆”, 𝗸𝘁ó𝗿𝘆 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 𝗿𝗮𝘇𝗲𝗺 𝘇 𝗟𝗶𝗱𝗶ą 𝗚𝗿𝘇𝗲𝗹𝗮𝗸 𝘇𝗮ł𝗼ż𝘆ł𝗮 𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗶 𝘄 𝟭𝟵𝟳𝟲 𝗿𝗼𝗸𝘂. 𝗦ł𝗼𝘄𝗮 𝗶 𝗻𝘂𝘁𝘂 𝗱𝗮𝘄𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗰𝗵 𝗽𝗶𝗲ś𝗻𝗶 𝗽𝘂𝗯𝗹𝗶𝗸𝘂𝗷𝗲 𝗽𝗮𝗻𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗿ó𝘄𝗻𝗶𝗲ż 𝘄 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗷 𝗸𝘀𝗶ąż𝗰𝗲 „𝗠𝗮𝗹𝘁𝘆𝗰𝗵 𝗶 𝗚𝗿𝗮𝗽𝗮. 𝗧𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝗷𝗮, 𝘀𝗽𝗲𝗰𝗷𝗮ł𝘆 𝗸𝘂𝗰𝗵𝗻𝗶 𝗶 𝗶𝗻𝗻𝗲 𝗰𝗶𝗲𝗸𝗮𝘄𝗼𝘀𝘁𝗸𝗶 𝘇 𝗕𝗼𝗿ó𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗰𝗵”. -𝘗𝘰𝘴𝘻𝘶𝘬𝘪𝘸𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘪 𝘰𝘥𝘵𝘸𝘢𝘳𝘻𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘭𝘶𝘥𝘰𝘸𝘺𝘤𝘩 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘺𝘤𝘫𝘪 𝘸 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘪 𝘻𝘢𝘤𝘻ęł𝘰 𝘴𝘪ę 𝘸 𝘭𝘢𝘵𝘢𝘤𝘩 60. 𝘟𝘟 𝘸𝘪𝘦𝘬𝘶 – 𝘀𝗻𝘂𝗷𝗲 𝘀𝘄ą 𝗼𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲ść 𝗼 𝘂𝗸𝗼𝗰𝗵𝗮𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗕𝗼𝗿𝗮𝗰𝗵, 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸. – 𝘞łą𝘤𝘻𝘺ł𝘰 𝘴𝘪ę 𝘸 𝘵𝘰 𝘸𝘪𝘦𝘭𝘶 𝘥𝘻𝘪𝘢ł𝘢𝘤𝘻𝘺 𝘬𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘺: 𝘤𝘻ł𝘰𝘯𝘬𝘰𝘸𝘪𝘦 𝘉𝘛𝘒, 𝘱𝘳𝘢𝘤𝘰𝘸𝘯𝘪𝘤𝘺 𝘵𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘴𝘬𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘥𝘰𝘮𝘶 𝘬𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘺, 𝘨łó𝘸𝘯𝘪𝘦 𝘥𝘺𝘳𝘦𝘬𝘵𝘰𝘳, 𝘑ó𝘻𝘦𝘧 𝘉𝘢𝘴𝘵𝘢. 𝘗𝘳𝘻𝘺𝘫𝘦ż𝘥ż𝘢ł𝘢 𝘵𝘢𝘬ż𝘦 𝘞𝘢𝘯𝘥𝘢 𝘚𝘻𝘬𝘶𝘭𝘮𝘰𝘸𝘴𝘬𝘢 𝘻 𝘜𝘳𝘻ę𝘥𝘶 𝘞𝘰𝘫𝘦𝘸ó𝘥𝘻𝘬𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘸 𝘉𝘺𝘥𝘨𝘰𝘴𝘻𝘤𝘻𝘺, 𝘣𝘺 𝘴𝘻𝘶𝘬𝘢ć 𝘵𝘸ó𝘳𝘤ó𝘸 𝘭𝘶𝘥𝘰𝘸𝘺𝘤𝘩. 𝘗𝘪𝘦𝘳𝘸𝘴𝘻𝘺𝘮 𝘰𝘥𝘯𝘢𝘭𝘦𝘻𝘪𝘰𝘯𝘺𝘮 𝘣𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘮 „𝘱𝘵𝘢𝘴𝘻𝘬𝘢𝘳𝘻𝘦𝘮”, 𝘳𝘻𝘦ź𝘣𝘪ą𝘤𝘺𝘮 𝘸 𝘥𝘳𝘦𝘸𝘯𝘪𝘦 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘺𝘤𝘺𝘫𝘯𝘦 𝘣𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘦 𝘱𝘵𝘢𝘴𝘻𝘬𝘪, 𝘣𝘺ł 𝘞ł𝘢𝘥𝘺𝘴ł𝘢𝘸 𝘓𝘢𝘯𝘥𝘰𝘸𝘴𝘬𝘪 𝘻𝘦 𝘸𝘴𝘪 𝘉𝘺ł𝘺𝘤𝘻𝘦𝘬 𝘱𝘰𝘥 Ś𝘭𝘪𝘸𝘪𝘤𝘢𝘮𝘪. 𝗪 𝗣𝗥𝗭𝗘𝗣𝗜Ę𝗞𝗡𝗘𝗝 𝗢𝗣𝗢𝗪𝗜𝗘Ś𝗖𝗜 𝗣𝗔𝗡𝗜 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗜 𝗢 𝗕𝗢𝗥𝗔𝗖𝗛, niemal w każdym słowie słychać radość i dumę, że także dzięki zaangażowaniu jej rodziców, udało się ochronić piękną – tę materialną i niematerialną kulturę ludową. A jest to dziedzictwo, pełne artystycznych wyzwań. – 𝘾𝙝𝙖𝙧𝙖𝙠𝙩𝙚𝙧𝙮𝙨𝙩𝙮𝙘𝙯𝙣𝙚 𝙙𝙡𝙖 𝙧𝙯𝙚ź𝙗𝙮 𝙡𝙪𝙙𝙤𝙬𝙚𝙟 𝘽𝙤𝙧𝙤𝙬𝙞𝙖𝙠ó𝙬 𝙨ą 𝙙𝙧𝙚𝙬𝙣𝙞𝙖𝙣𝙚 𝙥𝙩𝙖𝙨𝙯𝙠𝙞 – 𝙠𝙤𝙣𝙩𝙮𝙣𝙪𝙪𝙟𝙚 𝙨𝙬𝙤𝙟ą 𝙤𝙥𝙤𝙬𝙞𝙚ść 𝙋𝙖𝙣𝙞 𝙈𝙖𝙧𝙞𝙖. – 𝙒𝙘𝙯𝙚ś𝙣𝙞𝙚𝙟 𝙧𝙯𝙚ź𝙗𝙞ł 𝙟𝙚 𝙒ł𝙖𝙙𝙮𝙨ł𝙖𝙬 𝙇𝙖𝙣𝙙𝙤𝙬𝙨𝙠𝙞 𝙯 𝘽𝙮ł𝙮𝙘𝙯𝙠𝙖, 𝙥óź𝙣𝙞𝙚𝙟 𝙬 𝙡𝙖𝙩𝙖𝙘𝙝 70. – 𝙅ó𝙯𝙚𝙛 𝘽𝙤𝙣𝙠. 𝙕𝙣𝙖𝙣𝙮 𝙟𝙚𝙨𝙩 𝙩𝙚ż 𝙥𝙩𝙖𝙨𝙯𝙣𝙞𝙠 𝙍𝙤𝙗𝙚𝙧𝙩 𝘽𝙖𝙧𝙖𝙣𝙤𝙬𝙨𝙠𝙞. 𝙏𝙚𝙧𝙖𝙯 𝙢𝙖𝙢𝙮 𝙣𝙤𝙬𝙚𝙜𝙤 𝙧𝙯𝙚ź𝙗𝙞𝙖𝙧𝙯𝙖 𝙗𝙤𝙧𝙤𝙬𝙞𝙖𝙘𝙠𝙞𝙘𝙝 𝙥𝙩𝙖𝙨𝙯𝙠ó𝙬. 𝙏𝙤 𝘼𝙧𝙩𝙪𝙧 𝙒𝙖𝙧𝙨𝙯𝙮ń𝙨𝙠𝙞, 𝙥𝙧𝙯𝙮𝙜𝙤𝙩𝙤𝙬𝙪𝙟ą𝙘𝙮 𝙨𝙞ę 𝙙𝙤 𝙬𝙚𝙧𝙮𝙛𝙞𝙠𝙖𝙘𝙟𝙞 𝙣𝙖 𝙩𝙬ó𝙧𝙘ę 𝙡𝙪𝙙𝙤𝙬𝙚𝙜𝙤. 𝘼𝙗𝙮 𝙟ą 𝙤𝙩𝙧𝙯𝙮𝙢𝙖ć 𝙞 𝙯𝙤𝙨𝙩𝙖ć 𝙘𝙯ł𝙤𝙣𝙠𝙞𝙚𝙢 𝙎𝙩𝙤𝙬𝙖𝙧𝙯𝙮𝙨𝙯𝙚𝙣𝙞𝙖 𝙏𝙬ó𝙧𝙘ó𝙬 𝙇𝙪𝙙𝙤𝙬𝙮𝙘𝙝 𝙢𝙪𝙨𝙞 𝙤𝙣 𝙥𝙧𝙯𝙚𝙙𝙨𝙩𝙖𝙬𝙞ć 𝙤𝙗𝙨𝙯𝙚𝙧𝙣ą 𝙙𝙤𝙠𝙪𝙢𝙚𝙣𝙩𝙖𝙘𝙟ę 𝙯 𝙬𝙮𝙨𝙩𝙖𝙬 𝙞 𝙯 𝙪𝙘𝙯𝙚𝙨𝙩𝙣𝙞𝙘𝙩𝙬𝙖 𝙬 𝙠𝙤𝙣𝙠𝙪𝙧𝙨𝙖𝙘𝙝 𝙨𝙯𝙩𝙪𝙠𝙞 𝙡𝙪𝙙𝙤𝙬𝙚𝙟. 𝙕𝙖𝙘𝙯𝙮𝙣𝙖 𝙩𝙚ż 𝙧𝙯𝙚ź𝙗𝙞ć 𝙥𝙩𝙖𝙨𝙯𝙠𝙞, 𝙢ł𝙤𝙙𝙮 𝙘𝙝ł𝙤𝙥𝙖𝙠 – 𝙈𝙞𝙠𝙤ł𝙖𝙟 𝘿ę𝙗𝙞𝙘𝙠𝙞. 𝘋ł𝘶𝘨ą 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘺𝘤𝘫ę 𝘸 𝘉𝘰𝘳𝘢𝘤𝘩 𝘮𝘢 𝘵𝘦ż 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘰 𝘪 𝘸𝘪𝘬𝘭𝘪𝘯𝘪𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘰, 𝘨𝘪𝘯ą𝘤𝘦 𝘥𝘻𝘪𝘴𝘪𝘢𝘫 𝘻𝘢𝘸𝘰𝘥𝘺, 𝘬𝘵ó𝘳𝘦 𝘸𝘤𝘻𝘦ś𝘯𝘪𝘦𝘫 𝘣𝘺ł𝘺 ź𝘳ó𝘥ł𝘦𝘮 𝘥𝘰𝘤𝘩𝘰𝘥𝘶 𝘸𝘪𝘦𝘭𝘶 𝘣𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘤𝘩 𝘨𝘰𝘴𝘱𝘰𝘥𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸. 𝘜𝘱𝘳𝘢𝘸𝘢 𝘯𝘢 𝘻𝘪𝘦𝘮𝘪𝘢𝘤𝘩 𝘴ł𝘢𝘣𝘦𝘫 𝘬𝘭𝘢𝘴𝘺 𝘯𝘪𝘦𝘸𝘪𝘦𝘭𝘦 𝘱𝘳𝘻𝘺𝘯𝘰𝘴𝘪ł𝘢 𝘻𝘺𝘴𝘬ó𝘸. 𝘋𝘭𝘢𝘵𝘦𝘨𝘰 𝘨𝘰𝘴𝘱𝘰𝘥𝘢𝘳𝘻𝘦, 𝘫𝘢𝘬𝘰 𝘱𝘳𝘢𝘤𝘰𝘸𝘯𝘪𝘤𝘺 𝘯𝘢𝘫𝘦𝘮𝘯𝘪, 𝘴𝘻𝘭𝘪 𝘫𝘦𝘴𝘻𝘤𝘻𝘦 𝘥𝘰 𝘱𝘳𝘢𝘤𝘺 𝘸 𝘭𝘦𝘴𝘪𝘦. 𝘛𝘳𝘶𝘥𝘯𝘪𝘭𝘪 𝘴𝘪ę 𝘵𝘦ż 𝘻𝘣𝘪𝘦𝘳𝘢𝘤𝘵𝘸𝘦𝘮 𝘪 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘦𝘮. 𝘗𝘳𝘻𝘦𝘥 𝘱𝘪𝘦𝘳𝘸𝘴𝘻ą 𝘸𝘰𝘫𝘯ą ś𝘸𝘪𝘢𝘵𝘰𝘸ą 𝘬𝘴𝘪ą𝘥𝘻 𝘚𝘵𝘢𝘯𝘪𝘴ł𝘢𝘸 𝘚𝘺𝘤𝘩𝘰𝘸𝘴𝘬𝘪 𝘻𝘢ł𝘰ż𝘺ł 𝘸 Ś𝘭𝘪𝘸𝘪𝘤𝘢𝘤𝘩 𝘚𝘱ół𝘥𝘻𝘪𝘦𝘭𝘯𝘪ę 𝘗𝘳𝘻𝘦𝘮𝘺𝘴ł𝘶 𝘋𝘰𝘮𝘰𝘸𝘦𝘨𝘰, 𝘨𝘥𝘻𝘪𝘦 𝘸𝘺𝘱𝘭𝘢𝘵𝘢𝘯𝘰 𝘻 𝘬𝘰𝘳𝘻𝘦𝘯𝘪 𝘴𝘰𝘴𝘯𝘺 𝘪 𝘸𝘪𝘬𝘭𝘪𝘯𝘺 – 𝘬𝘰𝘴𝘻𝘦, 𝘬𝘪𝘱𝘺, 𝘵𝘢𝘤𝘦, 𝘵𝘢𝘤𝘬𝘪 𝘪 𝘴𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥𝘢𝘸𝘢𝘯𝘰 𝘵𝘦 𝘱𝘳𝘰𝘥𝘶𝘬𝘵𝘺 𝘯𝘢𝘸𝘦𝘵 𝘥𝘰 𝘉𝘦𝘳𝘭𝘪𝘯𝘢, 𝘥𝘰 𝘎𝘥𝘢ń𝘴𝘬𝘢 𝘪 𝘚𝘵𝘢𝘳𝘰𝘨𝘢𝘳𝘥𝘶. 𝘞 𝘰𝘬𝘳𝘦𝘴𝘪𝘦 𝘮𝘪ę𝘥𝘻𝘺𝘸𝘰𝘫𝘦𝘯𝘯𝘺𝘮 𝘪 𝘱𝘰 𝘐𝘐 𝘸𝘰𝘫𝘯𝘪𝘦 ś𝘸𝘪𝘢𝘵𝘰𝘸𝘦𝘫, 𝘱𝘰𝘸𝘴𝘵𝘢ł𝘢 𝘵𝘦ż 𝘵𝘢𝘬𝘢 𝘴𝘱ół𝘥𝘻𝘪𝘦𝘭𝘯𝘪𝘢 𝘸 𝘐𝘸𝘤𝘶. 𝘗𝘳𝘢𝘤𝘰𝘸𝘢ł𝘺 𝘸 𝘯𝘪𝘦𝘫 𝘮.𝘪𝘯. 𝘻𝘯𝘢𝘯𝘦 𝘢𝘳𝘵𝘺𝘴𝘵𝘬𝘪 𝘭𝘶𝘥𝘰𝘸𝘦: 𝘍𝘳𝘢𝘯𝘤𝘪𝘴𝘻𝘬𝘢 𝘊𝘪ż𝘮𝘰𝘸𝘴𝘬𝘢, 𝘖𝘵𝘺𝘭𝘪𝘢 𝘙𝘺𝘥𝘻𝘬𝘰𝘸𝘴𝘬𝘢, 𝘙𝘦𝘯𝘢𝘵𝘢 𝘪 𝘑𝘶𝘴𝘵𝘺𝘯𝘢 𝘒𝘶𝘭𝘣𝘢𝘬𝘢. 𝘗𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘵𝘸𝘰𝘳𝘻𝘺ł𝘺 𝘱𝘪ę𝘬𝘯𝘦 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘪 𝘻 𝘬𝘰𝘳𝘻𝘦𝘯𝘪𝘢 𝘴𝘰𝘴𝘯𝘺 𝘥𝘭𝘢 „𝘊𝘦𝘱𝘦𝘭𝘪𝘪”. 𝘍𝘳𝘢𝘯𝘤𝘪𝘴𝘻𝘬𝘢 𝘊𝘪ż𝘮𝘰𝘸𝘴𝘬𝘢 𝘯𝘢𝘶𝘤𝘻𝘺ł𝘢 𝘵𝘦𝘫 𝘴𝘻𝘵𝘶𝘬𝘪 𝘏𝘢𝘯𝘯ę 𝘉𝘦𝘩𝘳𝘦𝘯𝘥𝘵, 𝘬𝘵ó𝘳𝘢 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘬𝘢𝘻𝘢ł𝘢 𝘵ę 𝘸𝘪𝘦𝘥𝘻ę 𝘮.𝘪𝘯. 𝘈𝘯𝘯𝘪𝘦 𝘗𝘳𝘻𝘺𝘵𝘢𝘳𝘴𝘬𝘪𝘦𝘫. 𝘞 𝘭𝘪𝘱𝘤𝘶 2021 𝘳𝘰𝘬𝘶, 𝘯𝘢 𝘸𝘺𝘫ą𝘵𝘬𝘰𝘸𝘺𝘤𝘩 𝘸𝘢𝘳𝘴𝘻𝘵𝘢𝘵𝘢𝘤𝘩 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘢𝘳𝘴𝘬𝘪𝘤𝘩, 𝘱𝘳𝘰𝘸𝘢𝘥𝘻𝘪ł𝘢 𝘳ó𝘸𝘯𝘪𝘦ż 𝘻𝘢𝘫ę𝘤𝘪𝘢 𝘪 𝘶𝘤𝘻𝘺ł𝘢 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘢 𝘻 𝘬𝘰𝘳𝘻𝘦𝘯𝘪 𝘴𝘰𝘴𝘯𝘺 𝘻𝘢𝘯𝘪𝘬𝘢𝘫ą𝘤ą 𝘥𝘻𝘪𝘴𝘪𝘢𝘫 𝘵𝘦𝘤𝘩𝘯𝘪𝘬ą 𝘴𝘱𝘪𝘳𝘢𝘭𝘯ą 𝘬𝘰𝘭𝘦𝘫𝘯𝘺𝘤𝘩 𝘰ś𝘮𝘪𝘰𝘳𝘰 𝘯𝘰𝘸𝘺𝘤𝘩 𝘢𝘥𝘦𝘱𝘵ó𝘸 𝘵𝘦𝘫 𝘸𝘺𝘫ą𝘵𝘬𝘰𝘸𝘦𝘫 𝘴𝘻𝘵𝘶𝘬𝘪. 𝘡𝘯𝘢𝘯𝘦 𝘪 𝘤𝘦𝘯𝘪𝘰𝘯𝘦 𝘣𝘺ł𝘺 𝘵𝘦ż, 𝘯𝘪𝘦 𝘵𝘺𝘭𝘬𝘰 𝘸 „𝘊𝘦𝘱𝘦𝘭𝘪𝘪”, 𝘥𝘰𝘯𝘪𝘤𝘦 𝘪 𝘥𝘻𝘣𝘢𝘯𝘺 – 𝘸𝘺𝘳𝘰𝘣𝘺 𝘤𝘦𝘳𝘢𝘮𝘪𝘤𝘻𝘯𝘦 𝘉𝘢𝘭𝘤𝘦𝘳𝘻𝘢𝘬𝘢 𝘻 𝘕𝘰𝘨𝘢𝘸𝘪𝘤𝘺 𝘪 𝘑𝘢𝘨𝘪𝘦𝘭𝘴𝘬𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘻 𝘗𝘪ł𝘺-𝘔ł𝘺𝘯. 𝘉𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘦 𝘨𝘢𝘳𝘯𝘤𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘰 𝘳ó𝘸𝘯𝘪𝘦ż 𝘵𝘳𝘻𝘦𝘣𝘢 𝘣ę𝘥𝘻𝘪𝘦 𝘰𝘥𝘵𝘸𝘰𝘳𝘻𝘺ć 𝗖𝗛𝗢𝗗𝗭𝗜 𝗢 𝗧𝗢, 𝗕𝗬 𝗕𝗢𝗥𝗢𝗪𝗜𝗔𝗖𝗞𝗜𝗠 𝗗𝗭𝗜𝗘𝗗𝗭𝗜𝗖𝗧𝗪𝗘𝗠 𝗞𝗨𝗟𝗧𝗨𝗥𝗢𝗪𝗬𝗠, 𝗭𝗔𝗜𝗡𝗧𝗘𝗥𝗘𝗦𝗢𝗪𝗔Ć 𝗞𝗢𝗟𝗘𝗝𝗡𝗘 𝗣𝗢𝗞𝗢𝗟𝗘𝗡𝗜𝗔! 𝗧𝘆𝗹𝗸𝗼 𝘁𝗮𝗸 𝘁𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝗷𝗮 𝗺𝗮 𝘀𝘇𝗮𝗻𝘀ę 𝗽𝗿𝘇𝗲𝘁𝗿𝘄𝗮ć 𝗽𝗿𝘇𝗲𝘇 𝗸𝗼𝗹𝗲𝗷𝗻𝗲 𝘄𝗶𝗲𝗸𝗶. 𝗚𝗱𝘆 𝗣𝗮𝗻𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 𝗽𝗿𝗮𝗰𝗼𝘄𝗮ł𝗮 𝗷𝗮𝗸𝗼 𝗻𝗮𝘂𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲𝗹𝗸𝗮 𝘄 𝗦𝘇𝗸𝗼𝗹𝗲 𝗣𝗼𝗱𝘀𝘁𝗮𝘄𝗼𝘄𝗲𝗷 𝗻𝗿 𝟯 𝗶𝗺. 𝗠𝗶𝗸𝗼ł𝗮𝗷𝗮 𝗞𝗼𝗽𝗲𝗿𝗻𝗶𝗸𝗮 𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗶, 𝘇𝗮𝘄𝘀𝘇𝗲 𝘀𝘁𝗮𝗿𝗮ł𝗮 𝘀𝗶ę 𝗽𝗿𝘇𝗲𝗸𝗮𝘇𝘆𝘄𝗮ć 𝘀𝘄𝗼𝗶𝗺 𝘂𝗰𝘇𝗻𝗶𝗼𝗺 𝘄𝗶𝗲𝗱𝘇ę 𝗼 𝗥𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝗶𝗲. 𝗞𝗼𝗹𝗲ż𝗮𝗻𝗸𝗶 𝘂𝗰𝘇ą𝗰𝗲 𝗶𝗻𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗽𝗿𝘇𝗲𝗱𝗺𝗶𝗼𝘁ó𝘄 𝗽𝗿𝘇𝗲𝗸𝗼𝗻𝘆𝘄𝗮ł𝗮 𝗻𝗮𝘄𝗲𝘁, 𝗶ż 𝗻𝗮 𝗺𝗮𝘁𝗲𝗺𝗮𝘁𝘆𝗰𝗲 𝗺𝗼ż𝗻𝗮 𝗻𝗽. 𝗽𝗼𝗹𝗶𝗰𝘇𝘆ć 𝗶𝗹𝗲 𝗼𝗸𝗶𝗲𝗻 𝗺𝗮… 𝗻𝗮𝗷𝘀𝘁𝗮𝗿𝘀𝘇𝘆 𝗯𝘂𝗱𝘆𝗻𝗲𝗸 𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗶! 𝗪 𝟮𝟬𝟬𝟰 𝗶 𝟮𝟬𝟬𝟱 𝗿𝗼𝗸𝘂 𝘇𝗼𝗿𝗴𝗮𝗻𝗶𝘇𝗼𝘄𝗮ł𝗮 𝘄𝗮𝗿𝘀𝘇𝘁𝗮𝘁𝘆 𝗲𝗱𝘂𝗸𝗮𝗰𝗷𝗶 𝗿𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝗮𝗹𝗻𝗲𝗷 𝗱𝗹𝗮 𝗻𝗮𝘂𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲𝗹𝗶. 𝗗𝘇𝗶𝘀𝗶𝗮𝗷 𝗿𝗲𝗮𝗹𝗶𝘇𝘂𝗷ą 𝗼𝗻𝗶 𝘄ł𝗮𝘀𝗻𝗲 𝗽𝗿𝗼𝗴𝗿𝗮𝗺𝘆 𝗮𝘂𝘁𝗼𝗿𝘀𝗸𝗶𝗲 𝗶 𝗼𝗿𝗴𝗮𝗻𝗶𝘇𝘂𝗷ą 𝗱𝗹𝗮 𝗱𝘇𝗶𝗲𝗰𝗶 𝘄𝘆𝗰𝗶𝗲𝗰𝘇𝗸𝗶 𝗽𝗼 𝗼𝗸𝗼𝗹𝗶𝗰𝘆, 𝗮𝗹𝗲 𝗿ó𝘄𝗻𝗶𝗲ż 𝘄𝗮𝗿𝘀𝘇𝘁𝗮𝘁𝘆 𝘄𝘁𝗮𝗷𝗲𝗺𝗻𝗶𝗰𝘇𝗮𝗷ą𝗰𝗲 𝘄 𝘁𝗲𝗰𝗵𝗻𝗶𝗸ę 𝗺𝗮𝗹𝗮𝗿𝘀𝘁𝘄𝗮 𝗻𝗮 𝘀𝘇𝗸𝗹𝗲, 𝗿𝘇𝗲ź𝗯𝘆 𝘄 𝗱𝗿𝗲𝘄𝗻𝗶𝗲. 𝗣𝗿𝘇𝘆𝗴𝗼𝘁𝗼𝘄𝘂𝗷ą 𝘁𝗲ż 𝘇 𝗺ł𝗼𝗱𝘇𝗶𝗲żą 𝘁𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝘆𝗷𝗻𝗲 𝗽𝗼𝘁𝗿𝗮𝘄𝘆 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲, 𝗻𝗼 𝗶 𝗼𝗰𝘇𝘆𝘄𝗶ś𝗰𝗶𝗲 𝘂𝗰𝘇ą 𝗺ł𝗼𝗱𝘇𝗶𝗲ż 𝗯𝘂𝗿𝘀𝘇𝘁𝘆𝗻𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼 𝗵𝗮𝗳𝘁𝘂 𝘀𝘇𝗸𝗼ł𝘆 𝘁𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷 𝗶 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲𝗷. – 𝘔𝘢𝘮𝘺 𝘵𝘦ż 𝘤𝘪𝘦𝘬𝘢𝘸𝘺𝘤𝘩 𝘬𝘳𝘰𝘯𝘪𝘬𝘢𝘳𝘻𝘺 𝘯𝘢𝘴𝘻𝘦𝘫 𝘬𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘺 𝘭𝘶𝘥𝘰𝘸𝘦𝘫 – 𝘇 𝘄𝘆𝗿𝗮ź𝗻𝘆𝗺 𝗼ż𝘆𝘄𝗶𝗲𝗻𝗶𝗲𝗺 𝘄 𝗴ł𝗼𝘀𝗶𝗲 𝘄𝘀𝗽𝗼𝗺𝗶𝗻𝗮 𝗼 𝗻𝗶𝗰𝗵 𝘄 𝘀𝘄𝗲𝗷 𝗼𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲ś𝗰𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸. – 𝘕𝘢𝘴𝘻𝘺𝘮 𝘣𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘮 „𝘒𝘰𝘭𝘣𝘦𝘳𝘨𝘪𝘦𝘮” 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘬𝘴𝘪ą𝘥𝘻 𝘚𝘵𝘢𝘯𝘪𝘴ł𝘢𝘸 𝘒𝘶𝘫𝘰𝘵, 𝘬𝘵ó𝘳𝘺 𝘶𝘳𝘰𝘥𝘻𝘪ł 𝘴𝘪ę 𝘸 𝘒𝘪𝘦ł𝘱𝘪𝘯𝘪𝘦 𝘱𝘰𝘥 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭ą 𝘸 1845 𝘳𝘰𝘬𝘶, 𝘻𝘮𝘢𝘳ł 𝘸 1914 𝘳. 𝘉𝘺ł 𝘴𝘺𝘯𝘦𝘮 𝘯𝘢𝘶𝘤𝘻𝘺𝘤𝘪𝘦𝘭𝘢 𝘸𝘪𝘦𝘫𝘴𝘬𝘪𝘦𝘫 𝘴𝘻𝘬𝘰ł𝘺, 𝘱óź𝘯𝘪𝘦𝘫 𝘱𝘳𝘰𝘧𝘦𝘴𝘰𝘳𝘦𝘮 𝘚𝘦𝘮𝘪𝘯𝘢𝘳𝘪𝘶𝘮 𝘋𝘶𝘤𝘩𝘰𝘸𝘯𝘦𝘨𝘰 𝘸 𝘗𝘦𝘭𝘱𝘭𝘪𝘯𝘪𝘦, 𝘥ł𝘶𝘨𝘰𝘭𝘦𝘵𝘯𝘪𝘮 𝘱𝘳𝘦𝘻𝘦𝘴𝘦𝘮 𝘛𝘰𝘸𝘢𝘳𝘻𝘺𝘴𝘵𝘸𝘢 𝘕𝘢𝘶𝘬𝘰𝘸𝘦𝘨𝘰 𝘸𝘛𝘰𝘳𝘶𝘯𝘪𝘶. 𝘖𝘯 𝘫𝘢𝘬𝘰 𝘥𝘻𝘪𝘦𝘤𝘬𝘰 𝘴𝘱𝘪𝘴𝘺𝘸𝘢ł 𝘸𝘴𝘻𝘺𝘴𝘵𝘬𝘰 𝘵𝘰, 𝘤𝘰 𝘨𝘰 𝘰𝘵𝘢𝘤𝘻𝘢ł𝘰: 𝘫𝘢𝘬 𝘫𝘦𝘥𝘻𝘰𝘯𝘰, 𝘫𝘢𝘬 𝘬ł𝘶𝘴𝘰𝘸𝘢𝘯𝘰, 𝘫𝘢𝘬 𝘴𝘪ę 𝘶𝘣𝘪𝘦𝘳𝘢𝘯𝘰, 𝘤𝘰 𝘫𝘢𝘥𝘢𝘯𝘰, 𝘫𝘢𝘬 𝘸𝘺𝘨𝘭ą𝘥𝘢ł𝘺 𝘤𝘩𝘢ł𝘶𝘱𝘺 𝘪 𝘻𝘢𝘨𝘳𝘰𝘥𝘺, 𝘪𝘵𝘥… 𝘐𝘯𝘧𝘰𝘳𝘮𝘢𝘤𝘫𝘦 𝘵𝘦 𝘮𝘰ż𝘯𝘢 𝘻𝘯𝘢𝘭𝘦źć 𝘸 𝘱𝘶𝘣𝘭𝘪𝘬𝘢𝘤𝘫𝘪: „𝘗𝘰𝘮𝘰𝘳𝘻𝘦 𝘗𝘰𝘭𝘴𝘬𝘪𝘦, 𝘚𝘻𝘬𝘪𝘤𝘦 𝘨𝘦𝘰𝘨𝘳𝘢𝘧𝘪𝘤𝘻𝘯𝘰-𝘦𝘵𝘯𝘰𝘨𝘳𝘢𝘧𝘪𝘤𝘻𝘯𝘦.” 𝘒𝘴𝘪ę𝘨𝘢 𝘻𝘣𝘪𝘰𝘳𝘰𝘸𝘢 „𝘞𝘢𝘳𝘵𝘢”, 𝘗𝘰𝘻𝘯𝘢ń 1874 𝘳𝘰𝘬. 𝘋𝘳𝘶𝘨𝘪𝘮 𝘯𝘢𝘴𝘻𝘺𝘮 𝘬𝘳𝘰𝘯𝘪𝘬𝘢𝘳𝘻𝘦𝘮 𝘣𝘺ł 𝘒𝘢𝘴𝘻𝘶𝘣𝘢 – 𝘬𝘴𝘪ą𝘥𝘻 𝘉𝘦𝘳𝘯𝘢𝘳𝘥 𝘚𝘺𝘤𝘩𝘵𝘢, 𝘬𝘵ó𝘳𝘺 𝘸 𝘤𝘻𝘢𝘴𝘪𝘦 𝘐𝘐 𝘸𝘰𝘫𝘯𝘺 ś𝘸𝘪𝘢𝘵𝘰𝘸𝘦𝘫 𝘶𝘬𝘳𝘺𝘸𝘢ł 𝘴𝘪ę 𝘸 𝘉𝘰𝘳𝘢𝘤𝘩 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘴𝘬𝘪𝘤𝘩 𝘪 𝘰𝘱𝘪𝘴𝘢ł 𝘵𝘦ż ż𝘺𝘤𝘪𝘦 𝘉𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘬ó𝘸 𝘸 𝘬𝘴𝘪ąż𝘤𝘦 : „𝘒𝘶𝘭𝘵𝘶𝘳𝘢 𝘮𝘢𝘵𝘦𝘳𝘪𝘢𝘭𝘯𝘢 𝘉𝘰𝘳ó𝘸 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘴𝘬𝘪𝘤𝘩.” , 𝘎𝘥𝘢ń𝘴𝘬 – 𝘗𝘦𝘭𝘱𝘭𝘪𝘯 1998 𝘳. 𝘛𝘦𝘳𝘢𝘻 𝘫𝘶ż 𝘱𝘰𝘳𝘢 𝘯𝘢 𝘬𝘰𝘭𝘦𝘫𝘯𝘦 𝘱𝘰𝘬𝘰𝘭𝘦𝘯𝘪𝘢, 𝘣𝘺 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘬𝘢𝘻𝘺𝘸𝘢ł𝘺 𝘵𝘰 𝘯𝘢𝘴𝘻𝘦 𝘱𝘪ę𝘬𝘯𝘦 𝘥𝘻𝘪𝘦𝘥𝘻𝘪𝘤𝘵𝘸𝘰 𝘣𝘰𝘳𝘰𝘸𝘪𝘢𝘤𝘬𝘪𝘦 𝘴𝘸𝘰𝘪𝘮 𝘸𝘯𝘶𝘬𝘰𝘮.𝗗𝗟𝗔𝗧𝗘𝗚𝗢 𝗣𝗔𝗡𝗜 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗔 𝗗𝗭𝗜𝗔Ł𝗔 𝗪 𝗪𝗜𝗘𝗟𝗨 𝗦𝗧𝗢𝗪𝗔𝗥𝗭𝗬𝗦𝗭𝗘𝗡𝗜𝗔𝗖𝗛i organizacjach upowszechniających kulturę ludową Borowiaków, by tam także „zarażać” wszystkich swoją miłością do Borów. Jest więc między innymi członkiem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i Związku Harcerstwa Polskiego. Nie może też zabraknąć pani Marii podczas organizowanych co roku Dni Borów Tucholskich , gdy przez miasto przechodzi barwny Historyczny Pochód Borowiaków oraz gdy organizowany jest Dzień Borowiackiego Folkloru. Jest również bardzo związana z Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi, gdzie jak może i ile może wspiera – jako wolontariuszka – dwoje (tylko!!!!) etatowych pracowników tego Muzeum. 𝗪𝗶𝗼𝗹𝗲𝘁𝘁𝗮 𝗖𝗵𝗮𝗯𝗼𝘄𝘀𝗸𝗮, 𝗽𝗿𝗮𝗰𝗼𝘄𝗻𝗶𝗰𝘇𝗸𝗮 𝗠𝘂𝘇𝗲𝘂𝗺 – 𝗯𝗮𝗿𝗱𝘇𝗼 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗷𝗲𝗷 𝘇𝗮 𝘁𝗼 𝘄𝗱𝘇𝗶ę𝗰𝘇𝗻𝗮, 𝗯𝗼 𝗱𝘇𝗶ę𝗸𝗶 𝗣𝗮𝗻𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗶 𝗶 𝗼𝗻𝗮 𝘄𝗰𝗶ąż 𝘂𝗰𝘇𝘆 𝘀𝗶ę 𝗸𝗼𝗰𝗵𝗮ć 𝗕𝗼𝗿𝘆 𝗰𝗼𝗿𝗮𝘇 𝗯𝗮𝗿𝗱𝘇𝗶𝗲𝗷 𝗶 𝗯𝗮𝗿𝗱𝘇𝗶𝗲𝗷. 𝗝𝘂ż 𝗻𝗶𝗲𝗱ł𝘂𝗴𝗼, 𝗯ę𝗱𝘇𝗶𝗲 𝗯𝘆ć 𝗺𝗼ż𝗲 𝗺𝘂𝘇𝗲𝗮𝗹𝗻𝗶𝗸𝗶𝗲𝗺 𝘇 𝗹𝗶𝗰𝗲𝗻𝗰𝗷ą 𝗵𝗮𝗳𝗰𝗶𝗮𝗿𝗸𝗶, 𝗮 𝗺𝗼ż𝗲 𝗻𝗮𝘄𝗲𝘁 𝗶 𝗽𝗹𝗲𝗰𝗶𝗼𝗻𝗸𝗮𝗿𝗸𝗶 𝘄𝘆𝗽𝗹𝗮𝘁𝗮𝗷ą𝗰𝗲𝗷 𝗱𝘇𝗶𝗲ł𝗮 𝘀𝘇𝘁𝘂𝗸𝗶 𝘇 𝗸𝗼𝗿𝘇𝗲𝗻𝗶 𝘀𝗼𝘀𝗻𝘆… -𝘐 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘸 𝘵𝘺𝘮 𝘵𝘢𝘬ż𝘦 𝘻𝘢𝘴ł𝘶𝘨𝘢 𝘱𝘢𝘯𝘪 𝘔𝘢𝘳𝘪𝘪– 𝗜 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝘄 𝘁𝘆𝗺 𝘁𝗮𝗸ż𝗲 𝘇𝗮𝘀ł𝘂𝗴𝗮 𝗽𝗮𝗻𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗶 – 𝘬𝘵ó𝘳𝘢 𝘪𝘯𝘴𝘱𝘪𝘳𝘶𝘫𝘦 𝘮𝘯𝘪𝘦 𝘥𝘰 𝘸𝘪𝘦𝘭𝘶 𝘥𝘻𝘪𝘢ł𝘢ń. 𝘞𝘪𝘦𝘭𝘦 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥𝘴𝘪ę𝘸𝘻𝘪ęć, 𝘯𝘪𝘦 𝘵𝘺𝘭𝘬𝘰 𝘵𝘺𝘤𝘩 𝘮𝘶𝘻𝘦𝘢𝘭𝘯𝘺𝘤𝘩, 𝘢𝘭𝘦 𝘵𝘢𝘬ż𝘦 𝘵𝘺𝘤𝘩 𝘳𝘦𝘨𝘪𝘰𝘯𝘢𝘭𝘯𝘺𝘤𝘩, 𝘱𝘰 𝘱𝘳𝘰𝘴𝘵𝘶 𝘯𝘪𝘦 𝘮𝘪𝘢ł𝘰𝘣𝘺 𝘵𝘢𝘬𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘳𝘰𝘻𝘮𝘢𝘤𝘩𝘶, 𝘨𝘥𝘺𝘣𝘺 𝘯𝘪𝘦 𝘰𝘨𝘳𝘰𝘮𝘯𝘦 𝘻𝘢𝘢𝘯𝘨𝘢ż𝘰𝘸𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘱𝘢𝘯𝘪 𝘔𝘢𝘳𝘪𝘪 𝘖𝘭𝘭𝘪𝘤𝘬, 𝘯𝘢𝘻𝘺𝘸𝘢𝘯𝘦𝘫 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘻 𝘯𝘢𝘴 𝘻 𝘴𝘻𝘢𝘤𝘶𝘯𝘬𝘪𝘦𝘮 – „𝘒𝘰𝘭𝘣𝘦𝘳𝘨𝘪𝘦𝘮 𝘸 𝘴𝘱ó𝘥𝘯𝘪𝘤𝘺”. 𝗣𝗥𝗭𝗘𝗭 𝗪𝗜𝗘𝗟𝗘 𝗟𝗔𝗧 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 𝗯𝘆ł𝗮 𝘇𝗮𝗮𝗻𝗴𝗮ż𝗼𝘄𝗮𝗻𝗮 𝘄 𝗯𝗮𝘁𝗮𝗹𝗶ę, 𝗸𝘁ó𝗿𝗲𝗷 𝗰𝗲𝗹𝗲𝗺 𝗯𝘆ł𝗼 𝘂𝘇𝗻𝗮𝗻𝗶𝗲 Ś𝘄𝗶ę𝘁𝗲𝗷 𝗠𝗮ł𝗴𝗼𝗿𝘇𝗮𝘁𝘆 𝘇𝗮 𝗼𝗳𝗶𝗰𝗷𝗮𝗹𝗻ą 𝗣𝗮𝘁𝗿𝗼𝗻𝗸ę 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗶! 𝗭𝗮 𝘀𝗽𝗿𝗮𝘄ą 𝘁𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗰𝗵 𝗽𝗿𝗼𝗯𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇ó𝘄 𝗶 𝗯𝗶𝘀𝗸𝘂𝗽𝗮 𝗗𝗶𝗲𝗰𝗲𝘇𝗷𝗶 𝗣𝗲𝗹𝗽𝗹𝗶ń𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷 𝗸𝘀. 𝗝𝗮𝗻𝗮 𝗕𝗲𝗿𝗻𝗮𝗿𝗱𝗮 𝗦𝘇𝗹𝗮𝗴𝗶, 𝘂𝗱𝗮ł𝗼 𝘀𝗶ę 𝘁𝗼 𝘄 𝟮𝟬𝟭𝟬 𝗿𝗼𝗸𝘂!!! – 𝘕𝘰 𝘣𝘰 𝘫𝘢𝘬 𝘮𝘰ż𝘯𝘢 𝘣𝘺ł𝘰𝘣𝘺 𝘱𝘰𝘮𝘪𝘯ąć ś𝘸𝘪ę𝘵ą 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵ę 𝘸 𝘩𝘪𝘴𝘵𝘰𝘳𝘪𝘪 𝘙𝘦𝘨𝘪𝘰𝘯𝘶 – 𝗼𝘄𝗿𝗮𝗰𝗮 𝗱𝗼 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗷 𝗼𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲ś𝗰𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸. – 𝘑𝘢𝘬 𝘨ł𝘰𝘴𝘪 𝘭𝘦𝘨𝘦𝘯𝘥𝘢, 𝘰𝘯𝘢 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘤𝘪𝘦ż 𝘶𝘳𝘢𝘵𝘰𝘸𝘢ł𝘢 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭ę 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥 𝘸𝘳𝘰𝘨𝘢𝘮𝘪, 𝘨𝘥𝘺 𝘤𝘪 𝘰𝘣𝘭𝘦𝘨𝘢𝘭𝘪 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘰 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘻 𝘸𝘪𝘦𝘭𝘦 𝘮𝘪𝘦𝘴𝘪ę𝘤𝘺. 𝘔𝘺ś𝘭𝘦𝘭𝘪, ż𝘦 𝘸𝘦𝘻𝘮ą 𝘫𝘦… 𝘨ł𝘰𝘥𝘦𝘮. 𝘈𝘭𝘦 𝘸𝘺𝘤𝘪𝘦ń𝘤𝘻𝘰𝘯𝘺𝘮 𝘰𝘣𝘳𝘰ń𝘤𝘰𝘮 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘪 𝘶𝘬𝘢𝘻𝘢ł𝘢 𝘴𝘪ę ś𝘸𝘪ę𝘵𝘢 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵𝘢 𝘪 𝘱𝘰𝘳𝘢𝘥𝘻𝘪ł𝘢, 𝘣𝘺 𝘤𝘪, 𝘶𝘱𝘪𝘦𝘬ł𝘸𝘴𝘻𝘺 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣𝘺 𝘻 𝘳𝘦𝘴𝘻𝘵𝘦𝘬 𝘮ą𝘬𝘪, 𝘤𝘪𝘴𝘬𝘢𝘭𝘪 𝘵𝘺𝘮𝘪 𝘣𝘰𝘤𝘩𝘯𝘢𝘮𝘪 𝘸𝘦 𝘸𝘳𝘰𝘨𝘢. 𝘐 𝘵𝘢𝘬 𝘶𝘤𝘻𝘺𝘯𝘪𝘭𝘪. 𝘞𝘳ó𝘨 – 𝘸𝘪𝘥𝘻ą𝘤 ż𝘦 𝘻𝘢𝘴𝘰𝘣𝘺 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣𝘢 𝘸 𝘵𝘸𝘪𝘦𝘳𝘥𝘻𝘺 𝘴ą 𝘻𝘯𝘢𝘤𝘻𝘯𝘦, 𝘣𝘰 𝘰𝘣𝘭ęż𝘦𝘯𝘪 𝘳𝘻𝘶𝘤𝘢𝘫ą 𝘣𝘰𝘤𝘩𝘦𝘯𝘬𝘢𝘮𝘪 𝘯𝘪𝘤𝘻𝘺𝘮 𝘢𝘳𝘮𝘢𝘵𝘯𝘪𝘮𝘪 𝘬𝘶𝘭𝘢𝘮𝘪… 𝘰𝘥𝘴𝘵ą𝘱𝘪ł 𝘰𝘥 𝘰𝘣𝘭ęż𝘦𝘯𝘪𝘢! 𝘊𝘰 𝘳𝘰𝘬𝘶 𝘻𝘢𝘵𝘦𝘮 20 𝘭𝘪𝘱𝘤𝘢 𝘰𝘣𝘤𝘩𝘰𝘥𝘻𝘪𝘮𝘺 ś𝘸𝘪ę𝘵𝘰 𝘱𝘢𝘵𝘳𝘰𝘯𝘬𝘪 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘢, ś𝘸𝘪ę𝘵𝘦𝘫 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵𝘺 𝘗𝘪𝘻𝘺𝘥𝘺𝘫𝘴𝘬𝘪𝘦𝘫 𝘻 𝘈𝘯𝘵𝘪𝘰𝘤𝘩𝘪𝘪, 𝘬𝘵ó𝘳𝘦𝘫 𝘱𝘰𝘮𝘯𝘪𝘬 𝘥𝘶𝘮𝘯𝘪𝘦 𝘴𝘵𝘰𝘪 𝘸 𝘮𝘪𝘦ś𝘤𝘪𝘦 𝘯𝘢 𝘴𝘬𝘸𝘦𝘳𝘻𝘦 𝘫𝘦𝘫 𝘪𝘮𝘪𝘦𝘯𝘪𝘢 𝘰𝘥 1988 𝘳𝘰𝘬𝘶. 𝘔𝘪𝘢ł𝘢𝘮 𝘵ę 𝘴𝘢𝘵𝘺𝘴𝘧𝘢𝘬𝘤𝘫ę, ż𝘦 𝘰𝘴𝘰𝘣𝘪ś𝘤𝘪𝘦 𝘯𝘢𝘱𝘪𝘴𝘢ł𝘢𝘮 𝘢𝘬𝘵 𝘦𝘳𝘦𝘬𝘤𝘺𝘫𝘯𝘺, 𝘬𝘵ó𝘳𝘺 𝘻𝘰𝘴𝘵𝘢ł 𝘸𝘮𝘶𝘳𝘰𝘸𝘢𝘯𝘺 𝘸 𝘫𝘦𝘨𝘰 𝘧𝘶𝘯𝘥𝘢𝘮𝘦𝘯𝘵. 𝘞 𝘪𝘮𝘪𝘦𝘯𝘪𝘯𝘺 𝘱𝘢𝘵𝘳𝘰𝘯𝘬𝘪 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘢, 𝘵𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘴𝘤𝘺 𝘱𝘪𝘦𝘬𝘢𝘳𝘻𝘦 – 𝘫𝘶ż 𝘰𝘥 2004 𝘳𝘰𝘬𝘶 – 𝘱𝘪𝘦𝘬ą 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣, 𝘬𝘵ó𝘳𝘺 𝘯𝘢𝘫𝘱𝘪𝘦𝘳𝘸 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘱𝘰ś𝘸𝘪ę𝘤𝘰𝘯𝘺 𝘯𝘢 𝘮𝘴𝘻𝘺 ś𝘸𝘪ę𝘵𝘦𝘫, 𝘢 𝘯𝘢𝘴𝘵ę𝘱𝘯𝘪𝘦 𝘱𝘰𝘥 𝘫𝘦𝘫 𝘱𝘰𝘮𝘯𝘪𝘬𝘪𝘦𝘮, 𝘫𝘢𝘬𝘰 𝘴𝘢𝘤𝘳𝘶𝘮 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘥𝘻𝘪𝘦𝘭𝘰𝘯𝘺 𝘪 𝘳𝘰𝘻𝘥𝘢𝘸𝘢𝘯𝘺 𝘶𝘤𝘻𝘦𝘴𝘵𝘯𝘪𝘬𝘰𝘮 𝘵𝘦𝘨𝘰 ś𝘸𝘪ę𝘵𝘢. 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗔 𝗢𝗟𝗟𝗜𝗖𝗞, 𝗔𝗨𝗧𝗢𝗥𝗞𝗔 𝗪𝗜𝗘𝗟𝗨 𝗞𝗦𝗜ĄŻ𝗘𝗞, umieszcza w nich również borowiackie opowieści. Pamięta je z dzieciństwa, gdy opowiadał je w domu jej Ojciec. Sama także, niczym bajarka, uwielbia snuć borowiackie legendy, np. o pięknej Królewiance lub o mitycznej Ciotce Borowej, pomagającej zabłąkanym w lesie dzieciom odnaleźć drogę do domu, która też… poplącze ścieżki kłusownikom, by ich ukarać za „dzikie polowania” na zwierzynę. Ukarze i złodziejaszków za kradzież drewna lub miodu z sosnowej barci. Ciotka Borowa może na nich napuścić np. chmary owadów, komarów, os lub żmiji, by karcić tych, co Bory niszczą. Potrafi też nagradzać biedne dzieci szukające grzybów lub szyszek na opał, naprowadzając je na bogate w te dobra leśne dukty. Borowiackie opowieści o Kraśniętach lub Kraśniakach czyli krasnoludkach siedzących pod korzeniami drzew lub w chałupach pod progiem, pełne są dramaturgii, bo albo czyniły one psoty, albo pomagały tym, którzy potrzebowali pomocy. W tych legendach występuje też Stary Borówiec zwany inaczej Dziadem Borowym, działający pospołu z Ciotką Borową i też karzący kłusowników. Dla nich, królowa Konstancja, żona króla Zygmunta III, właściciela dóbr królewskich – wydała dekret „Aby w puszczach naszych szkód żadnych nie czynić”. Według tej jurysdykcji, kary dla kłusowników były znacznie surowsze. Bywało wszak, że delikwenta przyłapanego na leśnej grabieży wieszano na sośnie i rozcinano mu trzewia, by ten długo konał w mękach! 𝗠𝗢Ż𝗡𝗔 𝗢𝗣𝗢𝗪𝗜𝗘Ś𝗖𝗜 𝗣𝗔𝗡𝗜 𝗠𝗔𝗥𝗜𝗜 𝗦Ł𝗨𝗖𝗛𝗔Ć 𝗕𝗘𝗭 𝗞𝗢Ń𝗖𝗔.Także tych o smakowitych specjałach borowiackiej kuchni. Skromnej, bo bieda w Borach była wszechobecna. Pożywieniem dawnych mieszkańców Borów były proste potrawy mączne, np. zacierki, kluski, placki, a także te przyrządzane przede wszystkim z ziemniaków (bałabunów). Golce – popularne kluski ziemniaczane czy szandar – pyszny placek z utartych surowych ziemniaków, z jajkami, mąką i smażoną słoniną – zachwycają dzisiaj największych smakoszy! Tam gdzie były rzeki i jeziora na stołach nie brakowało potraw rybnych. W zamożniejszych gospodarstwach podawano także babę z ziemniaków z sosem grzybowym lub kiszkę z kaszy gryczanej i ziemniaków. Na wigilię obowiązywała zupa brzadowa, czyli zupa z suszonych owoców. 𝗕𝗢𝗥𝗢𝗪𝗜𝗔𝗖𝗞𝗜 “𝗞𝗢𝗟𝗕𝗘𝗥𝗚 𝗪 𝗦𝗣Ó𝗗𝗡𝗜𝗖𝗬”, chętnie opowiada o tych wszystkich regionalnych osobliwościach na muzealnych lekcjach lub podczas innych spotkań. – 𝘛𝘦𝘳𝘢𝘻 𝘵𝘳𝘻𝘦𝘣𝘢 𝘻𝘢𝘥𝘣𝘢ć 𝘰 𝘮ł𝘰𝘥𝘺𝘤𝘩 𝘭𝘶𝘥𝘻𝘪, 𝘬𝘵ó𝘳𝘻𝘺 𝘻𝘦𝘤𝘩𝘤ą 𝘬𝘰𝘯𝘵𝘺𝘯𝘶𝘰𝘸𝘢ć 𝘤𝘻𝘺 𝘵𝘰 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘺𝘤𝘫𝘦 𝘩𝘢𝘧𝘤𝘪𝘢𝘳𝘴𝘬𝘪𝘦 𝘤𝘻𝘺 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘬𝘢𝘳𝘴𝘬𝘪𝘦, 𝘳ó𝘸𝘯𝘪𝘦ż 𝘳𝘻𝘦ź𝘣ę 𝘭𝘶𝘥𝘰𝘸ą, 𝘮𝘢𝘭𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘰 𝘯𝘢 𝘴𝘻𝘬𝘭𝘦 – 𝗺ó𝘄𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 –.𝙏𝙧𝙯𝙚𝙗𝙖 𝙗𝙮 𝙩𝙚ż 𝙠𝙤𝙣𝙞𝙚𝙘𝙯𝙣𝙞𝙚 𝙤𝙙𝙧𝙤𝙙𝙯𝙞ć 𝙣𝙖 𝙣𝙤𝙬𝙤 𝙜𝙖𝙧𝙣𝙘𝙖𝙧𝙨𝙩𝙬𝙤 𝙞 𝙘𝙚𝙧𝙖𝙢𝙞𝙠ę. 𝘽𝙮ł𝙮 𝙥𝙧𝙯𝙚𝙘𝙞𝙚ż 𝙬𝙖𝙧𝙨𝙯𝙩𝙖𝙩𝙮 𝙜𝙖𝙧𝙣𝙘𝙖𝙧𝙨𝙠𝙞𝙚 𝙬 𝙋𝙞𝙡𝙚 𝙞 𝙣𝙖 𝙉𝙤𝙜𝙖𝙬𝙞𝙘𝙮 𝙤𝙧𝙖𝙯 𝙥𝙧𝙖𝙘𝙤𝙬𝙣𝙞𝙖 𝙘𝙚𝙧𝙖𝙢𝙞𝙠𝙞 𝙖𝙧𝙩𝙮𝙨𝙩𝙮 𝙕𝙗𝙞𝙜𝙣𝙞𝙚𝙬𝙖 𝙐𝙧𝙗𝙖𝙣𝙤𝙬𝙨𝙠𝙞𝙚𝙜𝙤 𝙬 𝙍𝙪𝙙𝙯𝙠𝙞𝙢 𝙈𝙤ś𝙘𝙞𝙚. 𝙈𝙮ś𝙡𝙞𝙢𝙮 𝙧ó𝙬𝙣𝙞𝙚ż 𝙤 𝙧𝙤𝙯𝙬𝙤𝙟𝙪 𝙥𝙞𝙧𝙤𝙜𝙧𝙖𝙛𝙞𝙞, 𝙣𝙤𝙬𝙨𝙯𝙚𝙟 𝙩𝙚𝙘𝙝𝙣𝙞𝙘𝙚 𝙖𝙧𝙩𝙮𝙨𝙩𝙮𝙘𝙯𝙣𝙚𝙜𝙤 𝙧ę𝙠𝙤𝙙𝙯𝙞𝙚ł𝙖 – 𝙘𝙯𝙮𝙡𝙞 𝙬𝙮𝙥𝙖𝙡𝙖𝙣𝙞𝙪 𝙤𝙗𝙧𝙖𝙯ó𝙬 𝙞 𝙣𝙖𝙥𝙞𝙨ó𝙬 𝙣𝙖 𝙙𝙚𝙨𝙘𝙚, 𝙘𝙯𝙮𝙢 𝙩𝙧𝙪𝙙𝙣𝙞 𝙨𝙞ę 𝘾𝙯𝙚𝙨ł𝙖𝙬 𝙁𝙧𝙮𝙙𝙖. 𝙈𝙖𝙢𝙮 𝙩𝙚ż 𝙯𝙖𝙢𝙞𝙖𝙧 𝙯𝙤𝙧𝙜𝙖𝙣𝙞𝙯𝙤𝙬𝙖ć 𝙬𝙖𝙧𝙨𝙯𝙩𝙖𝙩𝙮 𝙧𝙯𝙚ź𝙗𝙞𝙖𝙧𝙨𝙠𝙞𝙚 𝙞 𝙬𝙖𝙧𝙨𝙯𝙩𝙖𝙩𝙮 𝙪𝙘𝙯ą𝙘𝙚 𝙥𝙡𝙚𝙘𝙚𝙣𝙞𝙖 𝙠𝙤𝙨𝙯𝙮 𝙯𝙖𝙣𝙞𝙠𝙖𝙟ą𝙘ą 𝙩𝙚𝙘𝙝𝙣𝙞𝙠ą 𝙨𝙥𝙞𝙧𝙖𝙡𝙣ą 𝙯 𝙜𝙧𝙪𝙗𝙮𝙘𝙝 𝙠𝙤𝙧𝙯𝙚𝙣𝙞 𝙨𝙤𝙨𝙣𝙮, 𝙠𝙩ó𝙧𝙚 𝙬𝙮𝙥𝙡𝙖𝙩𝙖 𝙅𝙤𝙡𝙖𝙣𝙩𝙖 𝘽ą𝙜𝙤𝙧𝙨𝙠𝙖 𝙞 𝙃𝙚𝙣𝙧𝙮𝙠 𝙏𝙮𝙙𝙖. 𝙎ą 𝙩𝙤 𝙩𝙖𝙠 𝙯𝙬𝙖𝙣𝙚 𝙠𝙞𝙥𝙮 𝙯 𝙜𝙧𝙪𝙗𝙚𝙜𝙤 𝙠𝙤𝙧𝙯𝙚𝙣𝙞𝙖 𝙨𝙤𝙨𝙣𝙮 𝙤𝙧𝙖𝙯 𝙤𝙥𝙖ł𝙠𝙞 𝙙𝙤 𝙤𝙗𝙞𝙚𝙧𝙖𝙣𝙞𝙖 𝙯𝙞𝙚𝙢𝙣𝙞𝙖𝙠ó𝙬 𝙞 𝙤𝙠𝙧ą𝙜ł𝙚 𝙢𝙖𝙘𝙠𝙞 𝙯 𝙥𝙖łą𝙠𝙞𝙚𝙢 𝙙𝙤 𝙥𝙧𝙯𝙮𝙣𝙤𝙨𝙯𝙚𝙣𝙞𝙖 𝙯𝙞𝙚𝙢𝙣𝙞𝙖𝙠ó𝙬 𝙯𝙚 „𝙨𝙠𝙡𝙚𝙥𝙪” 𝙘𝙯𝙮𝙡𝙞 𝙥𝙞𝙬𝙣𝙞𝙘𝙮. 𝙆𝙞𝙚𝙙𝙮ś 𝙠𝙖ż𝙙𝙮 𝙘𝙝ł𝙤𝙥 𝙣𝙖 𝙬𝙨𝙞 𝙗𝙤𝙧𝙤𝙬𝙞𝙖𝙘𝙠𝙞𝙚𝙟 𝙪𝙢𝙞𝙖ł 𝙨𝙤𝙗𝙞𝙚 𝙩𝙖𝙠𝙞 𝙠𝙤𝙨𝙯 𝙯𝙧𝙤𝙗𝙞ć. 𝘿𝙯𝙞𝙨𝙞𝙖𝙟 𝙢𝙪𝙨𝙞𝙢𝙮 𝙩𝙚𝙜𝙤 𝙣𝙖𝙪𝙘𝙯𝙮ć 𝙢ł𝙤𝙙𝙮𝙘𝙝, 𝙗𝙮 𝙥𝙤𝙙𝙩𝙧𝙯𝙮𝙢𝙖ć 𝙗𝙤𝙧𝙤𝙬𝙞𝙖𝙘𝙠ą 𝙩𝙧𝙖𝙙𝙮𝙘𝙟ę. 𝗠𝗶𝗺𝗼, ż𝗲 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 𝘄𝗶𝗲𝗹𝗲 𝗹𝗮𝘁 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗷𝘂ż 𝗻𝗮 𝗲𝗺𝗲𝗿𝘆𝘁𝘂𝗿𝘇𝗲, 𝗻𝗶𝗲 𝘄𝘆𝗼𝗯𝗿𝗮ż𝗮 𝘀𝗼𝗯𝗶𝗲, 𝗯𝘆 𝗺𝗼𝗴ł𝗮 𝘇𝗮𝗽𝗿𝘇𝗲𝘀𝘁𝗮ć 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗷 𝗱𝘇𝗶𝗮ł𝗮𝗹𝗻𝗼ś𝗰𝗶. 𝗪łą𝗰𝘇𝗮 𝘀𝗶ę 𝘇𝗮𝘁𝗲𝗺 𝗮𝗸𝘁𝘆𝘄𝗻𝗶𝗲 𝘄 𝗼𝗿𝗴𝗮𝗻𝗶𝘇𝗮𝗰𝗷ę 𝘄𝘀𝘇𝘆𝘀𝘁𝗸𝗶𝗰𝗵 𝗺𝘂𝘇𝗲𝗮𝗹𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗶 𝗺𝗶𝗲𝗷𝘀𝗸𝗶𝗰𝗵 𝗶𝗺𝗽𝗿𝗲𝘇 𝘀ł𝗮𝘄𝗶ą𝗰𝘆𝗰𝗵 𝗽𝗶ę𝗸𝗻𝗼 𝗥𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝘂. 𝗪𝘀𝗽𝗶𝗲𝗿𝗮 𝘁𝗮𝗸ż𝗲 𝘁𝘆𝗰𝗵, 𝗸𝘁ó𝗿𝘇𝘆 𝘁𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝗷𝗶 𝗵𝗼ł𝗱𝘂𝗷ą. – 𝙈𝙖𝙢𝙮 𝙬 𝙍𝙚𝙜𝙞𝙤𝙣𝙞𝙚 𝙥𝙧𝙖𝙬𝙙𝙯𝙞𝙬𝙚 𝙂𝙤𝙨𝙥𝙤𝙙𝙖𝙧𝙨𝙩𝙬𝙤 𝘼𝙜𝙧𝙤𝙩𝙪𝙧𝙮𝙨𝙩𝙮𝙘𝙯𝙣𝙚 𝙬𝙚 𝙬𝙨𝙞 𝙉𝙞𝙬𝙠𝙞 𝙠𝙤ł𝙤 𝙁𝙤𝙟𝙪𝙩𝙤𝙬𝙖 𝙥𝙧𝙤𝙬𝙖𝙙𝙯𝙤𝙣𝙚 𝙥𝙧𝙯𝙚𝙯 𝙈𝙖ł𝙜𝙤𝙧𝙯𝙖𝙩ę 𝙏𝙖𝙡𝙖𝙧𝙚𝙠 – 𝗺ó𝘄𝗶 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶 „𝗞𝗼𝗹𝗯𝗲𝗿𝗴 𝘄 𝘀𝗽ó𝗱𝗻𝗶𝗰𝘆”. – 𝙏𝙖𝙢 𝙬 𝙖𝙪𝙩𝙚𝙣𝙩𝙮𝙘𝙯𝙣𝙚𝙟 𝙨𝙩𝙖𝙧𝙚𝙟 𝙘𝙝𝙖ł𝙪𝙥𝙞𝙚 𝙗𝙤𝙧𝙤𝙬𝙞𝙖𝙘𝙠𝙞𝙚𝙟, 𝙯 𝙬𝙮𝙨𝙩𝙧𝙤𝙟𝙚𝙢 𝙨𝙥𝙧𝙯𝙚𝙙 𝙨𝙩𝙪 𝙡𝙖𝙩, 𝙜𝙤ś𝙘𝙞𝙚 𝙢𝙤𝙜ą 𝙥𝙧𝙯𝙮𝙟𝙚𝙘𝙝𝙖ć 𝙣𝙖 𝙬𝙮𝙥𝙤𝙘𝙯𝙮𝙣𝙚𝙠 𝙥𝙚ł𝙚𝙣 𝙙𝙖𝙬𝙣𝙮𝙘𝙝 𝙨𝙢𝙖𝙠ó𝙬 𝙞 𝙨𝙢𝙖𝙘𝙯𝙠ó𝙬. 𝙅𝙚𝙨𝙩 𝙩𝙖𝙢 𝙥𝙧𝙖𝙬𝙙𝙯𝙞𝙬𝙖 𝙠𝙪𝙘𝙝𝙣𝙞𝙖-𝙥𝙡𝙖𝙩𝙖, ś𝙥𝙞 𝙨𝙞ę 𝙥𝙤𝙙 𝙖𝙪𝙩𝙚𝙣𝙩𝙮𝙘𝙯𝙣ą 𝙥𝙞𝙚𝙧𝙯𝙮𝙣ą, 𝙖 𝙥𝙤𝙙 łóż𝙠𝙞𝙚𝙢 𝙨𝙩𝙤𝙞… 𝙣𝙤𝙘𝙣𝙞𝙠. 𝙉𝙤 𝙩𝙖𝙢 𝙬𝙨𝙯ę𝙙𝙯𝙞𝙚 𝙙𝙤𝙤𝙠𝙤ł𝙖 𝙟𝙚𝙨𝙩 𝙩𝙮𝙡𝙠𝙤…. 𝙏𝙧𝙖𝙙𝙮𝙘𝙟𝙖!… 𝗢𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲ś𝗰𝗶 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗶 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸, 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 „𝗞𝗼𝗹𝗯𝗲𝗿𝗴𝗮 𝘄 𝘀𝗽ó𝗱𝗻𝗶𝗰𝘆”, 𝘀𝗽𝗶𝘀𝗮ł𝗮: 𝗞𝗿𝘆𝘀𝘁𝘆𝗻𝗮 𝗟𝗲𝘄𝗶𝗰𝗸𝗮-𝗥𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿 – 𝗪𝗮𝘀𝘇𝗮 𝗞𝘂𝗷𝗮𝘄𝗶𝗮𝗻𝗸𝗮𝗢𝘀𝗸𝗮𝗿 𝗞𝗼𝗹𝗯𝗲𝗿𝗴 𝘄 𝘁𝗼𝗺𝗶𝗲 𝟯𝟵. „𝗗𝘇𝗶𝗲ł 𝘄𝘀𝘇𝘆𝘀𝘁𝗸𝗶𝗰𝗵 – 𝗣𝗼𝗺𝗼𝗿𝘇𝗲” 𝗽𝗶𝘀𝗮ł 𝗼 𝘁𝘆𝗺 𝗥𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝗶𝗲: „𝘗𝘰𝘥𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘰 𝘪𝘯𝘯𝘺𝘮 𝘤𝘶𝘥𝘰𝘸𝘯𝘺𝘮 𝘻𝘥𝘢𝘳𝘻𝘦𝘯𝘪𝘶 𝘸 𝘥𝘰𝘬𝘶𝘮𝘦𝘯𝘵𝘢𝘤𝘩 𝘮𝘢𝘨𝘪𝘴𝘵𝘳𝘢𝘵𝘶 𝘵𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘴𝘬𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘵𝘢𝘬 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘸𝘺𝘳𝘢ż𝘰𝘯𝘦: „𝘗𝘢𝘵𝘳𝘰𝘯𝘬ą 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘪 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘰𝘥 𝘯𝘪𝘦𝘱𝘢𝘮𝘪ę𝘵𝘯𝘺𝘤𝘩 𝘤𝘻𝘢𝘴ó𝘸 Ś𝘸. 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵𝘢 𝘪 𝘥𝘭𝘢𝘵𝘦𝘨𝘰 𝘸 𝘱𝘪𝘦𝘤𝘻ę𝘤𝘪 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘢 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥𝘴𝘵𝘢𝘸𝘪𝘰𝘯𝘢 𝘻 𝘨𝘰łą𝘣𝘬𝘪𝘦𝘮 𝘸 𝘫𝘦𝘥𝘯𝘦𝘫, 𝘢 𝘻 𝘬𝘳𝘻𝘺ż𝘦𝘮 𝘸 𝘥𝘳𝘶𝘨𝘪𝘦𝘫 𝘳ę𝘤𝘦. 𝘗𝘰𝘸𝘰𝘥𝘦𝘮, ż𝘦 𝘸ł𝘢ś𝘯𝘪𝘦 Ś𝘸. 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵ę 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘰 𝘴𝘰𝘣𝘪𝘦 𝘰𝘣𝘳𝘢ł𝘰 𝘻𝘢 𝘱𝘢𝘵𝘳𝘰𝘯𝘬ę, 𝘣𝘺ł𝘰 𝘯𝘢𝘴𝘵ę𝘱𝘶𝘫ą𝘤𝘦 𝘻𝘥𝘢𝘳𝘻𝘦𝘯𝘪𝘦. 𝘗𝘰𝘥𝘤𝘻𝘢𝘴 𝘥ł𝘶𝘨𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘰𝘣𝘭ęż𝘦𝘯𝘪𝘢 𝘛𝘶𝘤𝘩𝘰𝘭𝘪 (𝘯𝘪𝘦𝘱𝘳𝘻𝘺𝘫𝘢𝘤𝘪𝘦𝘭 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘯𝘪𝘦𝘻𝘯𝘢𝘯𝘺), 𝘨𝘥𝘺 𝘫𝘶ż 𝘸𝘴𝘻𝘺𝘴𝘤𝘺 𝘱𝘰𝘸ą𝘵𝘱𝘪𝘦𝘸𝘢𝘭𝘪 𝘰 𝘸𝘺𝘣𝘢𝘸𝘪𝘦𝘯𝘪𝘶, 𝘸𝘦𝘥𝘭𝘦 𝘱𝘰𝘥𝘢𝘯𝘪𝘢, 𝘫𝘦𝘥𝘯𝘦𝘫 𝘯𝘰𝘤𝘺 ś𝘸. 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵𝘢 𝘶𝘬𝘢𝘻𝘢ł𝘢 𝘴𝘪ę 𝘮𝘪𝘦𝘴𝘻𝘬𝘢ń𝘤𝘰𝘮 𝘯𝘢 𝘮𝘶𝘳𝘻𝘦 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘢, 𝘻𝘸𝘪𝘢𝘴𝘵𝘶𝘫ą𝘤 𝘪𝘮 ż𝘦 𝘻𝘰𝘴𝘵𝘢𝘯ą 𝘶𝘸𝘰𝘭𝘯𝘪𝘦𝘯𝘪 𝘰𝘥 𝘻𝘢𝘤𝘪ę𝘵𝘺𝘤𝘩 𝘯𝘪𝘦𝘱𝘳𝘻𝘺𝘫𝘢𝘤𝘪ół, 𝘫𝘦ż𝘦𝘭𝘪 𝘻 𝘳𝘦𝘴𝘻𝘵𝘺 𝘮ą𝘬𝘪 𝘶𝘱𝘪𝘦𝘬ą 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣 𝘪 𝘵𝘺𝘮 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣𝘦𝘮 𝘯𝘢 𝘯𝘪𝘦𝘱𝘳𝘻𝘺𝘫𝘢𝘤𝘪ół 𝘤𝘪𝘴𝘬𝘢ć 𝘣ę𝘥ą. 𝘔𝘪𝘦𝘴𝘻𝘬𝘢ń𝘤𝘺 𝘶𝘴ł𝘶𝘤𝘩𝘢𝘭𝘪 𝘻𝘣𝘢𝘸𝘪𝘦𝘯𝘯𝘦𝘫 𝘳𝘢𝘥𝘺, 𝘢 𝘯𝘪𝘦𝘱𝘳𝘻𝘺𝘫𝘢𝘤𝘪𝘦𝘭 𝘯𝘪𝘦𝘣𝘢𝘸𝘦𝘮 𝘰𝘱𝘶ś𝘤𝘪ł 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘰, 𝘮𝘯𝘪𝘦𝘮𝘢𝘫ą𝘤, ż𝘦 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘳𝘻𝘦𝘤𝘻ą 𝘯𝘪𝘦𝘱𝘰𝘥𝘰𝘣𝘯ą 𝘻𝘥𝘰𝘣𝘺ć 𝘵𝘸𝘪𝘦𝘳𝘥𝘻ę, 𝘬𝘵ó𝘳𝘢 𝘵𝘺𝘭𝘦 𝘫𝘦𝘴𝘻𝘤𝘻𝘦 𝘱𝘰𝘴𝘪𝘢𝘥𝘢 ż𝘺𝘸𝘯𝘰ś𝘤𝘪, ż𝘦 𝘮𝘰ż𝘦 𝘤𝘩𝘭𝘦𝘣 𝘳𝘻𝘶𝘤𝘢ć 𝘯𝘢 𝘰𝘣𝘭𝘦𝘨𝘢𝘫ą𝘤𝘺𝘤𝘩”. — 𝘗𝘪ę𝘬𝘯𝘦 𝘵𝘰 𝘱𝘰𝘥𝘢𝘯𝘪𝘦 𝘫𝘦𝘴𝘵 𝘯𝘢𝘸𝘦𝘵 𝘶 𝘪𝘯𝘯𝘰𝘸𝘪𝘦𝘳𝘤ó𝘸 𝘸 𝘱𝘰𝘴𝘻𝘢𝘯𝘪𝘦 [𝘱𝘰𝘴𝘻𝘢𝘯𝘰𝘸𝘢𝘯𝘪𝘶], 𝘣𝘰 𝘨𝘥𝘺 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥 𝘬𝘪𝘭𝘬𝘶 𝘭𝘢𝘵𝘺 𝘯𝘪𝘦𝘬𝘵ó𝘳𝘻𝘺 𝘤𝘻ł𝘰𝘯𝘬𝘰𝘸𝘪𝘦 𝘳𝘢𝘥𝘺 𝘮𝘪𝘦𝘫𝘴𝘬𝘪𝘦𝘫, 𝘬𝘵ó𝘳𝘢 𝘴𝘪ę 𝘱𝘰 𝘸𝘪ę𝘬𝘴𝘻𝘦𝘫 𝘤𝘻ęś𝘤𝘪 𝘴𝘬ł𝘢𝘥𝘢 𝘻𝘦 Ż𝘺𝘥ó𝘸 𝘪 𝘱𝘳𝘰𝘵𝘦𝘴𝘵𝘢𝘯𝘵ó𝘸, 𝘴𝘵𝘢𝘸𝘪𝘭𝘪 𝘸𝘯𝘪𝘰𝘴𝘦𝘬, 𝘢𝘣𝘺 𝘻 𝘱𝘪𝘦𝘤𝘻ę𝘤𝘪 𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵𝘢 𝘶𝘴𝘶𝘯ąć 𝘸𝘪𝘻𝘦𝘳𝘶𝘯𝘦𝘬 ś𝘸. 𝘔𝘢ł𝘨𝘰𝘳𝘻𝘢𝘵𝘺, 𝘸𝘪ę𝘬𝘴𝘻𝘰ść 𝘰𝘱𝘢𝘳ł𝘢 𝘴𝘪ę 𝘵𝘦𝘮𝘶 żą𝘥𝘢𝘯𝘪𝘶, 𝘯𝘪𝘦 𝘤𝘩𝘤ą𝘤 𝘻𝘢𝘤𝘪𝘦𝘳𝘢ć 𝘱𝘰𝘣𝘰ż𝘯𝘺𝘤𝘩 𝘵𝘳𝘢𝘥𝘺𝘤𝘫𝘪.” 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸, 𝘄 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲𝗷 𝗸𝘀𝗶ąż𝗰𝗲 „𝗠𝗮𝗹𝘁𝘆𝗰𝗵 𝗶 𝗚𝗿𝗮𝗽𝗮. 𝗧𝗿𝗮𝗱𝘆𝗰𝗷𝗮, 𝘀𝗽𝗲𝗰𝗷𝗮ł𝘆 𝗸𝘂𝗰𝗵𝗻𝗶 𝗶 𝗶𝗻𝗻𝗲 𝗰𝗶𝗲𝗸𝗮𝘄𝗼𝘀𝘁𝗸𝗶 𝘇 𝗕𝗼𝗿ó𝘄 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶𝗰𝗵” 𝗽𝗶𝘀𝘇𝗲 𝗺.𝗶𝗻. 𝗼 𝗯𝗼𝗿𝗼𝘄𝗶𝗮𝗰𝗸𝗶𝗰𝗵 𝘇𝘄𝘆𝗰𝘇𝗮𝗷𝗮𝗰𝗵 ż𝗻𝗶𝘄𝗻𝘆𝗰𝗵: „𝘗𝘳𝘻𝘦𝘥 𝘳𝘰𝘻𝘱𝘰𝘤𝘻ę𝘤𝘪𝘦𝘮 ż𝘯𝘪𝘸 𝘬𝘰𝘴𝘪𝘢𝘳𝘻𝘦 𝘣𝘳𝘢𝘭𝘪 𝘬ą𝘱𝘪𝘦𝘭 𝘪 𝘱𝘳𝘻𝘺𝘸𝘥𝘻𝘪𝘦𝘸𝘢𝘭𝘪 𝘤𝘻𝘺𝘴𝘵ą 𝘣𝘪𝘦𝘭𝘪𝘻𝘯ę, 𝘶𝘥𝘢𝘸𝘢𝘭𝘪 𝘴𝘪ę 𝘥𝘰 𝘬𝘰ś𝘤𝘪𝘰ł𝘢, 𝘢 𝘯𝘢𝘴𝘵ę𝘱𝘯𝘪𝘦 𝘯𝘢 𝘱𝘰𝘭𝘦. 𝘕𝘪𝘨𝘥𝘺 𝘯𝘪𝘦 𝘳𝘰𝘻𝘱𝘰𝘤𝘻𝘺𝘯𝘢𝘯𝘰 ż𝘯𝘪𝘸𝘪ć 𝘸 𝘱𝘪ą𝘵𝘦𝘬 (𝘸 𝘱𝘪ą𝘵𝘦𝘬 𝘭𝘪𝘤𝘩𝘺 𝘱𝘰𝘤𝘻ą𝘵𝘦𝘬). 𝘗𝘪𝘦𝘳𝘸𝘴𝘻𝘺 𝘱𝘰𝘬𝘰𝘴 ś𝘤𝘪𝘯𝘢ł 𝘨𝘰𝘴𝘱𝘰𝘥𝘢𝘳𝘻 𝘭𝘶𝘣 ż𝘰𝘯𝘢𝘵𝘺 𝘤𝘩ł𝘰𝘱 𝘰𝘣𝘥𝘢𝘳𝘻𝘰𝘯𝘺 𝘥𝘻𝘪𝘦ć𝘮𝘪. 𝘒ł𝘰𝘴𝘺 𝘻 𝘱𝘪𝘦𝘳𝘸𝘴𝘻𝘦𝘫 𝘨𝘢𝘳ś𝘤𝘪 𝘬ł𝘢𝘥𝘻𝘪𝘰𝘯𝘰 𝘯𝘢 𝘬𝘳𝘻𝘺ż, 𝘢 𝘬𝘪𝘭𝘬𝘢 𝘳𝘰𝘻𝘳𝘻𝘶𝘤𝘢𝘯𝘰 𝘱𝘰 𝘱𝘰𝘭𝘶 𝘫𝘢𝘬𝘰 𝘰𝘧𝘪𝘢𝘳ę 𝘥𝘭𝘢 𝘥𝘦𝘮𝘰𝘯ó𝘸. 𝘗𝘪𝘦𝘳𝘸𝘴𝘻𝘺 𝘸ó𝘻 𝘻𝘣𝘰ż𝘢 𝘥𝘰 𝘴𝘵𝘰𝘥𝘰ł𝘺 𝘮𝘶𝘴𝘪𝘢ł 𝘸𝘫𝘦𝘤𝘩𝘢ć 𝘸 𝘤𝘪𝘴𝘻𝘺, 𝘣𝘺 𝘯𝘪𝘦 𝘻𝘸𝘰ł𝘺𝘸𝘢ć 𝘮𝘺𝘴𝘻𝘺. 𝘖𝘴𝘵𝘢𝘵𝘯𝘪𝘦 𝘬ł𝘰𝘴𝘺 𝘻𝘦𝘣𝘳𝘢𝘯𝘦 𝘻 𝘱𝘰𝘭𝘢 𝘸𝘪𝘦𝘴𝘻𝘢𝘯𝘦 𝘣𝘺ł𝘺 𝘯𝘢𝘥 𝘥𝘳𝘻𝘸𝘪𝘢𝘮𝘪 𝘨łó𝘸𝘯𝘦𝘫 𝘪𝘻𝘣𝘺. 𝘡𝘢𝘬𝘰ń𝘤𝘻𝘦𝘯𝘪𝘦 ż𝘯𝘪𝘸 łą𝘤𝘻𝘺ł𝘰 𝘴𝘪ę 𝘥𝘢𝘸𝘯𝘪𝘦𝘫 𝘻 𝘰𝘣𝘳𝘻ę𝘥𝘦𝘮 𝘸𝘪ą𝘻𝘢𝘯𝘪𝘢 𝘰𝘴𝘵𝘢𝘵𝘯𝘪𝘦𝘨𝘰 𝘴𝘯𝘰𝘱𝘢. 𝘗𝘳𝘻𝘺𝘣𝘪𝘦𝘳𝘢ł 𝘰𝘯 𝘬𝘴𝘻𝘵𝘢ł𝘵 𝘤𝘩𝘰𝘤𝘩𝘰ł𝘢. 𝘚𝘢𝘥𝘻𝘢𝘯𝘰 𝘨𝘰 𝘯𝘢 𝘰𝘴𝘵𝘢𝘵𝘯𝘪ą 𝘧𝘶𝘳ę 𝘪 𝘸𝘫𝘦ż𝘥ż𝘢𝘯𝘰 𝘻 𝘯𝘪𝘮 𝘥𝘰 𝘴𝘵𝘰𝘥𝘰ł𝘺. 𝘞 𝘻𝘢𝘮𝘰ż𝘯𝘪𝘦𝘫𝘴𝘻𝘺𝘤𝘩 𝘨𝘰𝘴𝘱𝘰𝘥𝘢𝘳𝘴𝘵𝘸𝘢𝘤𝘩 𝘨𝘣𝘶𝘳𝘴𝘬𝘪𝘤𝘩 𝘶𝘳𝘻ą𝘥𝘻𝘢𝘯𝘰 𝘻𝘢𝘣𝘢𝘸𝘺 𝘱𝘳𝘻𝘦𝘥 𝘤𝘩𝘢ł𝘶𝘱ą, 𝘢 𝘻𝘢𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵 𝘤𝘩𝘰𝘤𝘩𝘰ł𝘢 𝘱𝘭𝘦𝘤𝘪𝘰𝘯𝘰 𝘣𝘰𝘨𝘢𝘵𝘰 𝘻𝘥𝘰𝘣𝘪𝘰𝘯𝘺 𝘸𝘪𝘦𝘯𝘪𝘦𝘤 𝘻𝘸𝘢𝘯𝘺 𝘵𝘦ż 𝘬𝘰𝘳𝘰𝘯ą. 𝘖𝘣𝘺𝘤𝘻𝘢𝘫𝘦 𝘪 𝘰𝘣𝘳𝘻ę𝘥𝘺 𝘥𝘰ż𝘺𝘯𝘬𝘰𝘸𝘦, 𝘤𝘩𝘰ć 𝘸 𝘻𝘮𝘪𝘦𝘯𝘪𝘰𝘯𝘦𝘫 𝘧𝘰𝘳𝘮𝘪𝘦, 𝘴ą 𝘫𝘦𝘴𝘻𝘤𝘻𝘦 𝘤𝘪ą𝘨𝘭𝘦 ż𝘺𝘸𝘦 𝘪 𝘸𝘻𝘣𝘰𝘨𝘢𝘤𝘢𝘯𝘦 𝘰 𝘯𝘰𝘸𝘦 𝘦𝘭𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵𝘺. 𝗠𝗮𝗿𝗶𝗮 𝗢𝗹𝗹𝗶𝗰𝗸 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗽𝗼𝘀𝗶𝗮𝗱𝗮𝗰𝘇𝗸ą 𝘄𝗶𝗲𝗹𝘂 𝗻𝗮𝗴𝗿ó𝗱 𝗶 𝗼𝗱𝘇𝗻𝗮𝗰𝘇𝗲ń. 𝗝𝗲𝘀𝘁 𝗺𝗶ę𝗱𝘇𝘆 𝗶𝗻𝗻𝘆𝗺𝗶 𝗱𝘄𝘂𝗸𝗿𝗼𝘁𝗻ą 𝘀𝘁𝘆𝗽𝗲𝗻𝗱𝘆𝘀𝘁𝗸ą 𝘀𝘁𝘆𝗽𝗲𝗻𝗱𝗶𝘂𝗺 𝗮𝗿𝘁𝘆𝘀𝘁𝘆𝗰𝘇𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗠𝗮𝗿𝘀𝘇𝗮ł𝗸𝗮 𝗪𝗼𝗷. 𝗞𝘂𝗷𝗮𝘄𝘀𝗸𝗼- 𝗣𝗼𝗺𝗼𝗿𝘀𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼, 𝗽𝗼𝘀𝗶𝗮𝗱𝗮 𝗧𝘆𝘁𝘂ł 𝗛𝗼𝗻𝗼𝗿𝗼𝘄𝘆 „𝗦𝗸𝗿𝗮 𝗢𝗿𝗺𝘂𝘇𝗱𝗼𝘄𝗮” (𝟮𝟬𝟬𝟴) 𝗼𝗿𝗮𝘇 𝗻𝗮𝗱𝗮𝗻𝘆 𝘄 𝟮𝟬𝟭𝟱 𝗿. 𝘁𝘆𝘁𝘂ł 𝗛𝗼𝗻𝗼𝗿𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼 𝗢𝗯𝘆𝘄𝗮𝘁𝗲𝗹𝗮 𝗠𝗶𝗮𝘀𝘁𝗮 𝗶 𝗚𝗺𝗶𝗻𝘆 𝗧𝘂𝗰𝗵𝗼𝗹𝗮.* Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust.1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.